Улуттук экономика министрлигинин маалыматы боюнча, Казакстандын соода көлөмү 2022-жылы болуп көрбөгөндөй рекордду — 134,4 миллиард долларды түзүп, 2019-жылдагы 97,8 миллиард доллар деңгээлинен ашып кетти.
Казакстандын соода көлөмү 2022-жылы эпидемияга чейинки деңгээлден ашып, 134,4 миллиард долларга жетти.
2020-жылы бир катар себептерден улам Казакстандын тышкы соодасы 11,5% кыскарган.
Мунай менен металлдын өсүү тенденциясы 2022-жылы экспортто байкалат. Бирок эксперттердин айтымында, экспорт максимумга жете элек.Казакстандын Экономика институтунун эксперти Ернар Серик “Казинформ” агенттигине берген маегинде былтыркы өсүштүн негизги себеби товарлардын жана металлдардын баасынын жогорулашы болгонун айтты.
Импорт жагынан алганда, салыштырмалуу жай өсүш темпине карабастан, Казакстандын импорту биринчи жолу 50 миллиард доллардан ашып, 2013-жылы белгиленген 49,8 миллиард долларлык рекордду жаңылады.
Эрнар Серик 2022-жылы импорттун өсүшүн чийки зат баасынын өсүшүнөн, эпидемияга байланыштуу чектөөлөрдөн жана Казакстанда инвестициялык долбоорлорду ишке ашыруудан жана анын керектөөлөрүн канааттандыруу үчүн инвестициялык товарларды сатып алуудан улам жогорку дүйнөлүк инфляция менен байланыштырды.
Өлкөнүн алдыңкы үч экспортерунун арасында Атырау облусу алдыда, борбор Астана 10,6% менен экинчи орунда, Батыш Казакстан облусу 9,2% менен үчүнчү орунда.
Аймактык контекстте өлкөнүн эл аралык соодасында Атырау облусу 25% (33,8 млрд доллар) үлүшү менен алдыңкы орунда турат, андан кийин 21% (27,6 млрд доллар) менен Алматы жана 11% (14,6 млрд доллар) менен Астана турат.
Казакстандын негизги соода өнөктөштөрү
Серик 2022-жылдан бери өлкөнүн соода агымынын акырындык менен өзгөргөнүн, Кытайдын импорту Орусияныкына дээрлик дал келгенин айтты.
«Орусияга мурда болуп көрбөгөндөй киргизилген санкциялар өз таасирин тийгизди.Анын импорту 2022-жылдын төртүнчү чейрегинде 13 пайызга кыскарган, ал эми Кытайдын импорту ошол эле мезгилде 54 пайызга өскөн.Экспорт жагынан биз көптөгөн экспортерлор жаңы рынокторду же Орусиянын аймагынан качкан жаңы логистикалык жолдорду издеп жатканын көрүп жатабыз, бул узак мөөнөттүү натыйжаларга алып келет», - деди ал.
Өткөн жылдын аягында Казакстандын экспорту боюнча Италия (13,9 миллиард доллар) биринчи, Кытай (13,2 миллиард доллар) экинчи орунда.Казакстандын товарлары жана кызматтары боюнча негизги экспорттук багыттары Россия (8,8 миллиард доллар), Нидерланды (5,48 миллиард доллар) жана Түркия (4,75 миллиард доллар) болгон.
Серик Казакстан Түрк мамлекеттери уюму менен көбүрөөк соода ала баштаганын, анын курамына Азербайжан, Кыргыз Республикасы, Түркия жана Өзбекстан киргенин, алардын өлкөнүн соода көлөмүндөгү үлүшү 10 пайыздан ашканын кошумчалады.
Евробиримдик өлкөлөрү менен болгон соода да акыркы жылдардагы эң чоң жана быйыл өсүүнү улантууда.Казакстандын тышкы иштер министринин орун басары Роман Василенконун айтымында, Евробиримдик Казакстандын тышкы соодасынын 30%га жакынын түзөт жана 2022-жылы сооданын көлөмү 40 миллиард доллардан ашат.
Евробиримдик-Казакстан кызматташтыгы 2020-жылдын мартында толук күчүнө кирүүчү жана экономика, соода жана инвестиция, билим берүү жана изилдөө, жарандык коом жана адам укуктары сыяктуу кызматташуунун 29 чөйрөсүн камтыган кеңейтилген өнөктөштүк жана кызматташтык келишимине негизделет.
«Өткөн жылы биздин өлкө сейрек кездешүүчү металлдар, жашыл суутек, аккумуляторлор, транспорттук-логистикалык потенциалды өнүктүрүү, товарларды жеткирүү чынжырларын диверсификациялоо сыяктуу жаңы багыттарда кызматташкан», - деди Василенко.
Мындай өнөр жай долбоорлорунун бири европалык өнөктөштөр менен болгон 3,2-4,2 миллиард долларга швед-немец компаниясы менен Svevind менен Казакстандын батышында шамал жана күн электр станцияларын куруу боюнча келишим болуп саналат, ал 2030-жылдан баштап 3 миллион тонна жашыл суутек өндүрөт деп күтүлүүдө. Евробиримдиктин продукцияга болгон суроо-талаптын -5%.
Казакстандын Евразия экономикалык биримдигинин (ЕАЭБ) өлкөлөрү менен соодасы 2022-жылы 28,3 млрд долларды түзөт. Товарлардын экспорту 24,3%га өсүп, 97 млрд долларды, импорт 18,6 млрд долларды түзөт.
Евразия экономикалык биримдигинде өлкөнүн жалпы тышкы соодасынын 92,3% Россияга туура келет, андан кийин Кыргыз Республикасына – 4%, Беларусияга – 3,6%, Арменияга – 0,1% туура келет.
Посттун убактысы: 2023-жылдын 11-апрели